Alzheimer'da devrim
12 Nisan 2012 Perşembe günü yayınlandı
Ege Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi.bir ilke imza atarak yapay zekâ ve MRI yöntemiyle alzheimer hastalığına yüzde 80 oranında erken teşhis koymayı başardı.
Türkiye'de ilk defa 22 kişilik ekiple çalışmalarına başlanan proje sayesinde artık alzheimer hastalarına erken dönemlerde teşhis koyulabilecek. Türkiye'deki klinik tabanlı laboratuvarlar arasında sadece araştırma amaçlı kurulan ender laboratuvarlar arasında bulunan Ege Üniversitesi SoCAT Laboratuvarı, konusu ile ilgili en ileri teknikleri kullanarak projeyi bir ilk haline getirdi. Bilimadamlarının kullanmış oldukları bu yöntem ile alzheimer hastalarının erken teşhisinin yanında alzheimer hastalığı ile karışan diğer bunama çeşitleri ve yaşlılık dönemi depresyonunun ayırıcı teşhisi de kolaylaşacak. Proje, Avrupa Nöropsikofarmakoloji Koleji tarafından ödüllendirildi. Ayrıca Current Alzheimer Research dergisinde yer verildi.
Bilimadamlarının bilimsel ortamlarda çalışma yapabileceğini vurgulayan Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Candeğer Yılmaz, "EÜ Tıp Fakültesi olarak bir ilke daha imza attık. Burada multidisipliner çalışmanın başarısını görüyoruz. Alzheimer hastalığının, erken tanı ile büyük oranda aşılabileceğini kanıtladık. Özellikle toplumsal sorumluluklarımız, bu tür çalışmalar yapmamızda binlerce insana umut olması açısından çok önemli. EÜ olarak bilime verdiğimiz değerlerin böyle somut sonuçlarla dönüş yapmasının mutluluğunu ve gururunu yaşıyoruz. Projede yer alan bütün çalışma arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunuyorum." dedi.
Projeyi yürüten ekipten EÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Saffet Gönül, "Neden alzheimer hastalığıyla bu kadar ilgiliyiz? Düşünün ki en yakınımızda bir kişi, sabah uyandığınızda, 'Sen kimsin?' sorusunu sordu. Bu durumda ne yapabiliriz? Tedavisi hâlâ olmayan bu hastalığa çözüm bulmaya çalışıyoruz. İşte bugün de Türkiye'de 400 bin alzheimer hastasına umut ışığı olacak projede başarı elde etmiş bulunuyoruz. Bu tedavi yönteminde SoCAT laboratuvarını kullanarak, beyni 1,5 milyon parçaya bölerek, görüntüleme ve diğer yöntemleri kullanarak daha hastalanmamış ama riskli bireylerin risk oranlarını tespit etmek ve önleyici tedbirler almak konusunda klinisyenlere yol göstermiş oluyoruz. Böylece hastalara vakit kaybetmeden doğru tedavi uygulanabilecek." diye konuştu.
Dünyanın hiçbir yerinde bu yöntemin standart olarak yapılmadığını belirten Prof. Dr. Ali Saffet Gönül, "Dünyada sadece üç dört merkezle beraber biz de bu çalışmalarımızı ilk haline getirip dünya ile rekabet içine girmeyi hedefliyoruz. Ekonomik tarafına bakarsak, bu işi kim ilk önce yaparsa maddi olarak da o kazançlı çıkacak. Akademik boyutuna baktığımızda ise dünyada üç ya da dört merkezin yaptığı projeyi Türkiye olarak gerçekleştirirsek bunu gururunu yaşamış olacağız." dedi.
2017 yılına kadar internet üzerinden MR ile elde edilen görüntüye her merkezin ulaşabileceği bir yapıyı hedeflediklerini söyleyen Prof. Dr. Gönül, hastalığın boyutları hakkında bilgi de verdi. Buna göre diğer gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de nüfusun yaşlanması ve ömür uzaması sebebiyle alzheimer ve benzeri bunama hastalığı daha fazla görülmeye başlandı. 65 yaş altındaki bireylerde alzheimer hastalığının görülme oranları yüzde 4 iken 75 yaş ve üzerinde yaşayan nüfusun yarısında alzheimer hastalığı görülüyor. Türkiye'de alzheimer hastası sayının 400 bin olduğu, 2050 yılında ise 2,5 milyon olacağı tahmin ediliyor.
Basın toplantısına projede yer alan ekipten Prof. Dr. Emre Kumral, Prof. Dr. Ömer Kitiş, Prof. Dr. Ali Saffet Gönül ve Dr. Fatma Polat katıldı.