Asansor faciasıyla ilgili inceleme raporunda ihmaller zinciri ortaya çıktı
Çalışma Bakanlığı müfettişlerine göre faciaya, “Asansörü en üstte durdurmaya yarayan ve ‘son nokta’ olarak kabul edilen bölüme ‘stoper’ parçalarının takılmaması” neden oldu. Teftiş Kurulu Başkanı, “Üretime dalmış, insan emniyetini unutmuşlar” dedi.
Bakanlık müfettişleri inceledi
10 işçinin hayatını kaybetmesine neden olan asansör faciasıyla ilgili çeşitli kurumların yanı sıra hem savcılık, hem de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri ayrı ayrı soruşturma başlattı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri de kazanın hemen ardından gittikleri inşaatta, faciaya nelerin neden olduğunu ve ne gibi aksaklıkların olduğunu tespit için inceleme yaptı.
3 temel ihmal saptandı
İki gün boyunca müfettişler, kazanın meydana geldiği inşaat alanı ile özellikle asansör bölümünde inceleme yapıp en ince ayrıntılarına kadar da bunları görüntüleyip dosyalarına koydu. Müfettişlerin araştırmaları sonrasında, 10 işçinin can vermesinde üç temel ihmali saptadı:
1- Yapılan incelemeye göre, kazaya asansörü en üstte durdurmaya yarayan bir yerde'son nokta' olarak kabul edilen bölümde yer alan'stoper' parçalarının takılmaması oldu. Bu parça takılı olmadığı için olay meydana geldi. Raylardan bir bölümü çıkan asansörü, üzerindeki yükle taşıyamayan dişliler de kırıldı ve asansör 32'nci kattan zemine çakıldı.
2- Bunun yanı sıra yine yük taşıyan asansörler ile işçileri taşıyanların ayrı olması gerektiği ancak burada ikisinin de bir arada olduğu ortaya çıktı. Firmaların hem insan hem de yük taşımayı bir arada yapmaları halinde emniyet amaçlı kullanmaları gereken, halat ve paraşüt sisteminin de ilk tespitlere göre asansörde olmadığı saptandı.
3- Son tespit ise, asansörü genellikle işe yeni başlayan acemi işçilerin kullanması oldu. Son kazada da asansörü kullanan operatör işçinin de, 5 gün önce çalışmaya başladığı için deneyimsiz olduğu ortaya çıktı.
İnsan hayatına mal olan hatalar
Kazayı birebir takip edip inceleyen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı Mehmet Tezel, “Arkadaşlarımız ifade alma işlemine geçtiler. En ince ayrıntısına kadar takip ediyorlar. Tespit ettikleri önemli, insan hayatına neden olan aksaklıklar var” dedi. Tezel, soruşturma sonrasında da gerekli kişiler hakkında, savcılıklara suç duyurularında bulunacaklarını ve gereken cezaların da verileceğini dile getirdi.
Yük yerine insan bindirilmiş
Tezel, “Asansör faciası ile ilgili bizim ilk izlenimlerimiz teftiş kurulları konuştukları her şeyi delillendirirler. Çekmiş olduğumuz resimler, konuşmuş olduğumuz bazı kişiler ve orada o gece edindiğimiz ilk izlenimler, asansör boşluğu şaftına geçici yük asansörleri monte edilmiş. Bu yük asansörlerinde insanlarda taşınıyor. Mevzuat açısından yük asansöründe insan binmesi arzu edilmez. Eğer zaruretten dolayı yük ve insan bir arada olacak ise asansör oraya kurulurken insan taşınacak şekilde dizayn edilerek yedek halat sistemlerinin paraşüt sistemlerinin olması gerekirdi. Burada ilk izlenimimiz böyle bir şey yok” dedi.
En üst limit tedbiri yok
Asansörün emniyetli limitler arasında çalışması gerektiğini vurgulayan Tezel, “Bu asansör en üst katlarda, o limiti aşmış ve kayıklarından kurtulmuş. Bunun anlamı şu; asansör üst limiti geçtiğinde durması lazım durmamış, oradan çıkmış. Burada emniyet stoperleri, emniyet swiçleri yok. Veya var çalışmıyor veya eksik.'en üst limitte emniyet tedbirleri' alınmamış” dedi.
10 işçinin öldüğü olayda 4 yönetici tutuklandı
TORUNLAR GYO'ya ait rezidans inşaatında meydana gelen ve 10 işçinin hayatını kaybettiği asansör faciasıyla ilgili gözaltına alınan 11 kişi emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye sevkedildi. Soruşturma kapsamında önceki gün gözaltına alınan 5 kişi emniyetteki ifadelerinin ardından adliyeye sevk edilmiş, savcılık sorgularının ardından haklarında ek gözaltı süresi verilerek Şişli İlçe Emniyet Müdürlüğü'ne geri gönderilmişti. Dün sabah saatlerinde de 6 kişi gözaltına alındı.
Ek gözaltı süresi dün saat 17.00'de dolmadan asansör firması Geda Major'un Genel Müdürü Orhan Demirel, Proje Müdürü Murat Aytemür, Teknik Sorumlu Afem Akyıldız, Teknik Şef Önder Türksoy ile Torunlar GYO Mali İdari İşler Müdürü Metin Karakoç, Genel Müdür Yardımcısı Remzi Aydın, Saha Mühendisi Bünyamin Taşkın, Planlama Şefi Bahadır Uçar, Satın Alma Müdürü Ahdil Vahit Kaplan, Saha Müdürü Erçan Tokmakçı, Asansör Teknik Sorumlusu Turgay Dalgıç emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye sevkedildi. Şüpheliler, İstanbul Adliyesi'nde soruşturmayı yürüten Cumhuriyet Savcısı Erdal Bağcı tarafından sorgulandı. Akşam saatlerine kadar süren sorgulamaların ardından, 5 zanlı serbest bırakılırken, 6 isim tutuklanmaları istemiyle mahkemeye sevk edildi. 2'si bırakıldı, 4'ü tutuklandı.
Üretime dalmış, emniyeti unutmuşlar
ÇALIŞMA ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı Mehmet Tezel, “Bu kazaya tamamen işletme hatası neden olmuş. Bunlar, üretime dalmışlar, insan emniyetini unutmuşlar. Oysa önce güvenlik sonra üretim gelir. Bir kez kazaya, stoper denilen parçanın takılmaması neden olmuş. Bu kadar küçük parçayı takmazsan facia olur, bunlar kabul edilemez. Ehliyetsiz kişilere asansörü insanların canını teslim etmişler. Bir de tabi tam onu delillendiremedik ama asansörün istiap haddinin 2 bin 700 kilo olduğu söyleniyor. Ama bu aşılmış gibi. Bunun olup olmadığına da yine bakılacak. Bir de inşaatlarda yük taşıyan ve insan taşıyan asansörler farklı olur. Burada ikisini bir arada taşımışlar. Bunun için de gerekli önlemi almamışlar” diye konuştu.
Asansör firması'biz pir-u pakız' dedi
10 İŞÇİNİN hayatını kaybettiği kazaya neden olan asansörün üreten firma, yaptığı açıklamada kendilerinin bu faciada en ufak kusurlarının olmadığını iddia etti. Tüm sorumluluğu Torunlar'a yükleyen asansör firması Geda-Majör Limited'in kendisinin hiçbir kusuru olmadığını iddia ettiği o açıklamadan satır başları:
Asansörde halat yok
-Asansörün düşmesine “halat kopması”nın yol açtığı iddia edilmektedir. İnşaatta kullanılan asansörlerde halat yoktur.
-Bazı kimselerce düşen asansörün raydan çıktığı bilgisi kamuoyu ile paylaşılmıştır. Asansörlerin çalışma sistemi raylı bir sistem değildir. Dolayısıyla hayatını kaybeden 10 işçi ile bir miktar malzeme taşıyan kabinin raydan çıkması da söz konusu olamaz.
-Projede kullanılan asansörlerin eski olduğu ve kiracının yüksek bedel ödememek için bu eski asansörleri kiraladığı belirtilmektedir. İnşaatta kullanılan asansörlerin 6'sı da, Almanya'da üretilerek ithal edilmiş ve İstanbul'da montajları yapılarak sıfır teslim edilmiştir.
İşletme ve güvenlik onlarda
-Şirketimizin asansörlerin işletimi ve denetimi ile ilgili bir sorumluluğu yoktur. Kiracı ile şirketimiz arasındaki sözleşme uyarınca asansörlerin işletilmesi ve güvenli çalışması kiracının sorumluluğundadır.
-Şirketimizin Alman ortağı Geda, dünyada bu asansörleri (insan ve yük taşımada kullanılan makine) üreten en büyük üç şirketten biridir. Şirketin 80 yılı aşan tarihinde benzeri bir kaza bulunmamaktadır.
Paraşüt fren sistemi var
-Asansörlerin çalışması kremier adı verilen bir sistem ve birbirini tamamlayan iki elektrik motoru tarafından sağlanmaktadır. Bu sistemlerin üçü de elektronik değil mekaniktir. Kabine taşıyacağından fazla ağırlık yüklendiğinde ilk önce fren motoru devreye girmekte ve asansörü yavaşlatmaktadır. Asansör hareketine devam ederse, paraşüt fren denilen ikinci sistem devreye girmekte ve asansörü durdurmaktadır.
Bakanlık asansörler için alarm vermişti
10 İŞÇİNİN hayatını kaybettiği asansör faciasıyla gündeme gelen asansörlerin güvenilirliği ve denetimi konusunda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 1 yıl önce uyarıda bulunduğu ortaya çıktı. Bakanlığın aylık yayını Anahtar Dergisi'nin 2013 Nisan ve Kasım ayı sayılarında asansörlerin güvenilirliği ve denetimiyle ilgili çarpıcı açıklamalar yer almıştı. Dergide 2012 yılında ürünlerinde “güvensizlik” tespiti yapılan sanayi üreticilerine toplam 863 bin 61 lira idari para cezası uygulandığı açıklanmış, en çok idari para cezası uygulanan ürün grubunun ise asansörler olduğu belirtilmişti.
En çok ceza kesilen asansörler
En çok denetlenen ürün grubunun elektrikli ekipmanlar olduğu belirtilen dergide, uygunsuzluk oranının en yüksek olduğu ürün grupları yüzde 29,93 ile asansörler, yüzde 21,18 ile aeresol kaplar ve yüzde 16,80 ile makineler olduğu belirtildi. En çok idari para cezası uygulanan ürün gruplarının ise 661 bin 624 TL ile asansörler, 230 bin 909 TL ile elektrikli ekipmanlar, 63 bin 976 TL ile taşınabilir basınçlı ekipmanlar olduğu kaydedildi