Mehmet Şimşek: En büyük harcamamız eğitime olacak
2015 bütçesini açıklayan Maliye Bakanı Mehmet Şİmşek, "Yeni bütçede önceliğimiz insan, en büyük harcamamız eğitime olacak" dedi.
Bakan Şimşek, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığında, makro ekonomik gelişmeler ve ocak-eylül 2014 dönemi merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçları, 2014 sonu bütçe gerçekleşme tahmini ve 2015 Merkezi Yönetim Bütçesi Kanun Tasarısı hakkında basın toplantısı düzenledi.
Şimşek, 2015 yılı bütçe tasarısını hazırladıklarını ve bugün TBMM'ye göndereceklerini bildirdi. Yılın 9 ayında bütçe gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,1 artarak 313,5 milyon liraya ulaştığını ifade eden Şimşek, söz konusu dönemdebütçe giderlerinin ise yüzde 10,5 artışla 325,4 milyar lira olduğunu kaydetti.
Ocak-eylül döneminde 11,9 milyar liralık bütçe açığı gerçekleştiğini anlatan Şimşek, bu rakamın geçen yılın aynı döneminde 4,5 milyar liralık fazlaya göre bir miktar kötüleşme arz ettiğini söyledi.
Şimşek, eylül ayında ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre binde 7 artarak 30,3 milyar lira, bütçe giderlerinin ise yüzde 13,5 oranında artarak 39,6 milyar olduğunu kaydetti. Bütçenin eylülde 9,2 milyar lira açık verdiğini belirten Şimşek, geçen ay 4,6 milyar lira faiz dışı açık oluştuğunu ifade etti.
Bakan Şimşek, yıl sonunda merkezi yönetim bütçe giderlerinin 448,4 milyar lira, bütçe gelirlerinin 424 milyar lira, bütçe açığının 24,4 milyar lira, faiz dışı fazlanın 25,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyledi.k, hakim ve savcılara yapılacak zamların bütçeye maliyetinin ise 220 milyon lira olacağını kaydetti.
'2015 yılı bütçe giderleri 472,9 milyar lira öngörülüyor'
Mehmet Şimşek, Türkiye'nin 2015 yılı bütçe giderlerinin 472,9 milyar lira, bütçe gelirlerinin 452 milyar lira, bütçe açığının ise 21 milyar lira olarak öngörüldüğünü bildirdi.
Bütçenin yoğun çalışmalar sonucunda hazırlandığını bildiren Şimşek, '2015 bütçesi, bir seçim bütçesi değildir, olmayacaktır. AK Parti hükümetleri olarak mali disiplini koruyarak, hem toplum için hem ülke için çok önemli kazanımlar elde ettik, bu kazanımları riske atmayacağız ve 2015 yılında da bu başarılı mali performans devam edecek. Çünkü enflasyonla mücadelede Merkez Bankasına yardımcı olmamız lazım. O nedenle mali disiplin gerekiyor' diye konuştu.
Şimşek, ülke tasarruflarını artırmak için kamunun kendisine çeki düzen vermesi, açığını azaltması ve tasarruflarını artırması gerektiğini ifade ederek, 'Cari açığın azaltılmasında zaten bu faktör çok önemli. Sürdürülebilir yüksek büyüme için mali alana ihtiyacımız var. Allah korusun, yarın bir gün bu ülke bir dış şokla karşı karşıya kalırsa, o zaman elimizde imkan var, yani politikada manevra alanımız var. Dolayısıyla tepki verebileceğiz. Ülkemiz bu şoklardan az etkilensin diye bugün bütçeyi sıkı tutarsak, yarın bu şoklara karşı alanımız olacak' dedi.
'2015 bütçe tasarısı bugün TBMM'ye gönderilecek'
Toplantıda, küresel ekonomi ve Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Şimşek, 2015 yılı bütçe yasa tasarısının bugün TBMM'ye gönderileceğini bildirdi.
Şimşek, Avro bölgesindeki durgunluk, Çin ekonomisindeki yavaşlama, gelişmekte olan ülkelerde büyümenin düşük kalması ve jeopolitik gerginlikler nedeniyle küresel ekonominin 2014'te ılımlı ancak beklentilerin altında büyüme performansı gösterdiğini ifade etti.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize ettiğini anımsatan Şimşek, bu sene küresel ekonominin geçen yıl olduğu gibi yüzde 3,3 büyüyeceğini tahmin ettiklerini dile getirdi.
Şimşek, IMF'in gelecek sene için küresel ekonomi beklentisinin yüzde 3,8 olduğuna işaret ederek, 'ABD ekonomisi oldukça güçlü seyir izliyor, İngiltere de fena değil ancak Avrupa hem durgunluk hem de deflasyonist bir süreç yaşıyor. Bu nedenle, küresel ekonomide eş zamanlı şekilde para politikasında sıkılaştırma öngörmüyoruz' ifadelerini kullandı.
'Türkiye'nin büyüme performansı oldukça iyi'
Türkiye ekonomisi için öngördükleri yüzde 3,3'lük büyümenin düşük olduğu yönündeki eleştirileri de değerlendiren Şimşek, şöyle devam etti:
'AB'nin krizden toparlanmasını öngörerek yüzde 4'lük büyüme öngörmüştük. Bölgemizde özellikle Irak'ta IŞİD faktörünü öngörmek imkansızdı. Kimsenin önünde kristal bir küre yoktu. Irak sıradan bir pazar değil. Irak net dış ticaret fazlası açısından en büyük ihracat pazarımız. Yılda 12 milyar dolara yakın dış ticaret fazlası verdiğimiz bir ülke. Buradaki kargaşa Türkiye'nin büyümesini olumsuz yönde etkilemiştir. Türkiye 17 Aralık süreci ve iki seçim yaşadı. Siyasi anlamda bir miktar belirsizlik yaşandı. Bu faktörler bir araya geldiğinde yılın ilk çeyreğinde ciddi parasal sıkılaştırma oldu. Bunlar iç talebi sınırladı. Tüm bunlar bir arada düşünüldüğünde aslında Türkiye'nin büyüme performansı oldukça iyi denilebilir.'
Şimşek, gelecek sene küresel ekonomideki toparlanmanın daha güçlü olmasını ümit ettiklerini belirterek, bölgedeki kargaşanın yerini istikrara bırakması ve petrol fiyatlarındaki göreceli düşüş dikkate alındığında 2015'te yüzde 4'lük büyümenin gerçekleşeceği kanısında olduklarını söyledi.
Orta Vadeli Program'da (OVP) öncelikli hedefin enflasyonla mücadele olduğunu vurgulayan Şimşek, enflasyonun bu sene hedefin üzerinde olmasında yaşanan kuraklık ve jeopolitik gerginliklerin etkili olduğunu anlattı.
Merkez Bankasının doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artışla beraber yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 9,4 olarak belirlediğini anımsatan Bakan Şimşek, 'Gelecek sene mali politikayı sıkı tutmaya devam edeceğiz. Ümit ediyoruz ki kuraklık bu şekilde devam etmez. Gelecek sene enflasyonun yüzde 6,3'e düşeceğini tahmin ediyoruz' diye konuştu.
OVP'de yapısal reformları hızlandırma ve Türkiye'nin potansiyel büyümesini yukarı yönlü çekme kararı aldıklarını belirten Şimşek, şunları kaydetti:
'Türkiye yüzde 3-4 arasında büyüme aralığına razı olamaz. Bununla yaratabileceğimiz istihdam sınırlı. Tekrar yüksek büyüme patikasına girmemiz lazım. Bunu başarmanın tek yolu çok kapsamlı mikro düzeyde reform. O nedenle uzun süredir reform programı üzerine çalışıyoruz. Bu reform programı neredeyse tamam, uygulamaya yakında başlayacağız.'
Geçen ay 30,3 milyar liralık bütçe gelirine karşılık 39,6 milyar liralık bütçe gideri gerçekleştiğini ifade eden Şimşek, söz konusu ayda 9,2 milyar liralık açık oluştuğunu bildirdi. Açıkta yükselme var gibi göründüğünü, ancak bunda emeklilerin aylık ödemelerinin bayram nedeniyle öne alınması gibi nedenlerin etkili olduğunu belirten Şimşek, 'Yıl sonu itibarıyla hedeflerimizden çok daha iyi bir performansla bu seneyi bitireceğiz' ifadelerini kullandı.
Bütçenin yılın 9 ayında 11,9 milyar lira açık verdiğini anlatan Şimşek, faiz dışı fazlanın ise 26,3 milyar lira olduğunu söyledi. Şimşek, geçen yıl söz konusu dönemde açığın 4,5 milyar lira, faiz dışı fazlanın ise 39,3 milyar lira olduğunu kaydetti. Geçen yıla göre performansta bir düşüş olduğunu ifade eden Şimşek, ancak bu yıl bütçe açık öngörülerinin geçen yıla göre daha yüksek olduğunu hatırlattı.
Yılbaşında açık hedefini 33,3 milyar lira, faiz dışı fazla hedefini de 18,7 milyar lira öngördüklerini belirten Şimşek, 9 ayda açığın bu rakamın 3'te 1'i düzeyinde, faiz dışı fazlanın ise hedefe göre yüzde 40 daha yüksek seyrettiğini söyledi.
Yılın 9 ayında bütçe giderlerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,5 artarak 325,4 miyar lira olduğunu belirten Şimşek, bunun 2014 yılı bütçesinde öngördükleri şekilde gerçekleştiğini anlattı.
Faiz harcamalarının ocak-eylül döneminde geçen yıla göre yüzde 12,7 düşerek 38,3 milyar lira olarak gerçekleştiğini ifade eden Şimşek, faiz hariç harcamaların ise yüzde 14,5'lik artarak 287,2 milyar liraya ulaştığını kaydetti. Yılın 9 ayında faiz hariç harcamalarda oluşan ilave artışın 5,6 puanlık bölümünün SGK'ya yapılan cari transferlerden geldiğini, personel giderlerinin de 5,2 puan katkı yaptığını anlatan Şimşek, bu iki kalemin faiz dışı artışın yüzde 77,8'ini oluşturduğunu ifade etti. Şimşek, SGK'nın açık finansmanının yüksek gerçekleşmesinin kısmen emekli aylıklarının Kurban Bayramı öncesi ödenmesinden kaynaklandığını bildirdi.
Yatırımlarda artış oldu
Yatırımların geçen yıla göre yüzde 21,1 arttığını belirten Şimşek, yatırımların ağırlık olarak karayolları yol, yapım, bakım ve onarım çalışmalarına yönelik olduğunu kaydetti.
Yılın 9 ayında merkezi yönetim bütçe gelirinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,1 artışla 313,5 milyar lira olduğunu belirten Şimşek, bu oranın 2014 yılının tamamı için öngörülen yüzde 3,4'lik artışın iki katından daha fazla olduğunu söyledi. Şimşek, 'Toplam bütçe gelirlerinde görülen performans bizim öngördüğümüzden çok daha iyi' diye konuştu.
Vergi gelirleri yüzde 7,7 arttı
Vergi gelirlerinin 9 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,7 artışla 259 milyar liraya ulaştığını bildiren Şimşek, bu artışın 2014 yılı için öngörülen yüzde 6,8'lik artışın oldukça üzerinde olduğunu söyledi. Şimşek, bu durumun istihdam artışı ve imalat sektöründeki büyüme ile gelir ve kurumlar vergi hedeflerinin bütçe hedefleri üzerinde gerçekleşmelerinden kaynaklandığını kaydetti. Yılın 9 ayında gelir vergisi gelirinin yüzde 16,3, kurumlar vergisi gelirinin yüzde 14,4 arttığına işaret eden Şimşek, iç talebe dayalı vergi gelirlerinde artışın oldukça sınırlı kaldığını anlattı.
Dahilde alınan KDV'nin bu yılın ocak-eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre nominal olarak sadece yüzde 1 arttığını, reel olarak ise düştüğünü belirten Şimşek, şöyle konuştu:
'İthalde alınan KDV yüzde 3,1, ÖTV ise yüzde 4,4 artmıştır. Sebepleri, bir; içtalepte yavaşlama söz konusu, iki; 2013 yılında BOTAŞI'n performansı iyiydi, geçmişe yönelik de borçlarını ödüyordu, 2014 yılında böyle bir şey söz konusu değil.
Vergi dışı gelirlerde yüzde 10,2'lik bir artış sözkonusu ve toplamda 54,9 milyar liraya ulaşmıştır. Bu rakam yıl sonu için öngördüğümüz hedefe şimdiden ulaştığımızı göstermektedir. Bunda KİT ve kamu bankalarından elde edilen gelirler söz konusu, kapatılan il özel idarelerine ait nakit bütçeye aktarıldı, 2B gelirlerinden yapılan tahsilat hedefin üzerinde gerçekleşti. Tabi ki vergi dışı gelirler ve özelleştirmede iyi bir performans gösterdik.
OVP'de biz yıl sonu bütçe hedeflerini olumlu yönde revize ettik Geçen yıl bütçeyi yaparken 2014 yılı için 33,3 milyar liralık açık öngörmüştük ve bu açığı biz aşağı yönlü revize ediyoruz ve diyoruz ki 'bizim bu senebütçe açığımız başlangıç bütçesinden öngördüğümüzden daha iyi olacak' Yani 24,4 milyar liraya düşürüyoruz. Faiz dışı fazla hedefimiz 18,7 milyar liraydı, bunu da 25,8 milyar liraya çıkartıyoruz. Dolayısıyla bütçe açığının GSYH'ye oranı hedefe oranla 0,5, faiz dışı fazlada da 0,4 puanlık bir iyileşme söz konusu. Bunlar ciddi rakamlar. Biz merkezi yönetim bütçesinde bütçe açığını yüzde 1,9 olarak öngörmüştük şimdi bu rakamı aşağı doğru çekiyoruz.'
2014 sonu bütçe tahminleri
Bakan Şimşek, 2014 yıl sonunda merkezi yönetim bütçe giderlerinin 448,4 milyar lira, bütçe gelirlerinin 424 milyar lira,bütçe açığının 24,4 milyar lira, faiz dışı fazlanın 25,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini öngördüklerini bildirdi.
Bütçe giderlerinin başlangıç bütçesinde öngörülen rakamlara oranla yüzde 2,8 arttığının görüldüğünü belirten Şimşek, ' Bu anlamda yaklaşık 12 milyar lira fazla harcamış olacağız' dedi.
Bütçe sunarken bunun bir seçim bütçesi olmayacağını ifade ettiğini anımsatan Şimşek, ' Bütçe performansında da bu açık ve net olarak ortaya çıkıyor. İnşallah bu ülkede kimse bir daha seçim bütçelerinden bahsetmez, yapmaz ve seçim bütçeleri kaygısı da ortaya konmaz. Bütün olumsuzluklara rağmen Türkiyebütçe hedeflerinden daha iyi bir performans ortaya koyuyorsa bunun seçim bütçesi olmadığı ortadadır' diye konuştu.
Gelecek yıl da seçim olduğunu hatırlatan Şimşek, 2015 bütçesinin de seçim bütçesi olmayacağını vurguladı.
Bütçe gelirlerindeki iyileşmeler sayesinde bu yıl kamu maliyesinde hedefin ötesinde bir performans yakalayacaklarını vurgulayan Bakan Şimşek, şöyle devam etti:
' Bütçe gelirlerinin başlangıçta öngörülenin 20,8 milyar lira üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. 424 milyar liranın içinde aslında 20,8 milyar liralık bir performans artışı söz konusu. 2014 yılı sonunda vergi gelirlerinin 351,6 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise 72,4 milyar lira olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz.Bütçe giderlerini önemli ölçüde kontrol altında tuttuk. İlave verdiğimiz artışlar sosyal güvenlik hariç kontrollü artışlardır. GSYH'ye oranla 2014 yılı bütçe açığı 1,9 yerine 1,4 olarak gerçekleşecek. Genel devlet açığını bu yıl için yüzde 1,1 olarak öngörmüştük, bunu da yüzde 0,8 olarak gerçekleştireceğiz. Avrupa'da Almanya, Estonya ve Lüksemburg'u bir kenara bırakırsanız AB'deki en iyi genel devlet açığı Türkiye'dedir.'
Şimşek, 2015 yılında enflasyonla mücadeleye kararlılıkla devam edeceklerini, cari işlemler açığını tedricen aşağı çekmeyi sürdüreceklerini söyledi.
Böylece Türkiye'nin büyüme potansiyelini yükselteceklerini dile getiren Şimşek, 'Çünkü şu anda büyümenin önündeki en büyük temel engellerden biri cari açık, diğeri de yüksek enflasyon. Dolayısıyla biz hem enflasyonu hem de cari açığı aşağı çekeceğiz. Böylece Türkiye'yi daha yüksek büyüme patikasına koyacağız' diye konuştu.
Para ve maliye politikasında sıkı duruşu devam ettireceklerini belirten Şimşek, bunu gümrük politikaları ile destekleyeceklerini ve yapısal reformlara hız vereceklerini söyledi.
Kamu kesimi borçlanma gereğini azaltıp faiz dışı harcamaları kontrol altında tutacaklarını anlatan Şimşek, 'Mali disiplini devam ettireceğiz. Az borçlanacağız. İnşallah bunun sayesinde de küresel çalkantılara rağmen Türkiye'deki faiz, makul bir düzeyde kalmaya devam edecek' ifadesini kullandı.
Maliye politikasında kaynak kullanımında etkinliği sağlamak, hesap verilebilirliği güçlendirmeyi amaçladıklarını belirten Şimşek, genel bütçe çerçevesindeki mali tabloların Sayıştayın arzuladığı çerçevede üretilmesi konusunda bütün çalışmalar sürdürüldüğünü ifade etti. Şimşek, 'Ben inanıyorum ki 2015'ten itibaren bunu da başaracağız' dedi.
Kamu mali sisteminin ihtiyaç duyduğu gelirleri sağlıklı ve sürekli kaynaklardan, yani vergi gelirlerinden elde etmenin kendileri için temel öncelik olduğuna işaret eden Şimşek, kaynak anlamında etkinliğin sağlanması ve ekonomide rekabet gücü ile kamu gelirlerinin artırılması adına kayıtdışılıkla mücadeleyi güçlendireceklerini bildirdi.
Kamu yatırımlarının, özellikle büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyellerini harekete geçirmeye, istihdama ve ülke refahını artırmaya katkısını en üst seviyeye çıkarmaya çalışacaklarını belirten Şimşek, tarımsal destekleme amacıyla yapılan transferleri etkinlik, verimlilik ve katma değerin artırılması hedefi çerçevesinde gözden geçireceklerini dile getirdi.
2015 bütçe gelir ve giderleri
Gelecek yıl, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyüklüğünü 1 trilyon 945 milyar lira olarak tahmin ettiklerini bildiren Şimşek, reel GSYH büyüme oranını yüzde 4, deflatörü yüzde 6, yıl sonu TÜFE'yi yüzde 6,3, ihracatı 173 milyar dolar, ithalatı 258 milyar dolar olarak öngördüklerini ifade etti.
2015 yılı bütçesine ilişkin temel büyüklükler hakkında da bilgi veren Şimşek, bütçe giderlerini 472,9 milyar lira, faiz hariç giderleri 418,9 milyar lira, bütçe gelirlerinin 452 milyar lira, vergi gelirleri 389,5 milyar lira, bütçe açığı da 21 milyar lira olarak belirlediklerini kaydetti.
Gelecek sene daha düşük bir bütçe açığı öngördüklerini belirten Şimşek, faiz dışı fazlayı 33 milyar lira olarak tahmin ettiklerini dile getirdi.
472 milyar 943 milyon lira olarak belirlenen 2015 yılı bütçe giderlerinin dağılımı hakkında da konuşan Şimşek, personel giderlerini 119,2 milyar lira olarak belirlediklerini, sosyal güvenlik primlerine dair 20,3 milyar liralık devlet prim giderleri de eklendiğinde personele yaklaşık 140 milyar lira kaynak aktaracaklarını belirtti. Şimşek, emekliler için Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) verilen paranın personel giderlerine dahil olmadığını kaydetti.
Mal ve hizmet alım giderlerini 41,2 milyar lira, cari transferleri 176,4 milyar lira, sermaye giderlerini 41 milyar lira, sermaye transferlerini 6,8 milyar lira, borç verme tutarını 10,5 milyar lira, yedek ödeme tutarını 3,6 milyar lira, faiz giderlerini de 54 milyar lira olarak öngördüklerini bildiren Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü:
'2015 yılı merkezi yönetim bütçe gelirlerinin yüzde 6,6 artacağını ve 452 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Bu artış oranı yüzde yüzde 10,2 olarak öngördüğümüz nominal GSYH artışının altındadır. Yani deflatörümüz yüzde 6, yüzde 4'lük de bir büyümemiz var. Yani yüzde 10'un üzerinde bir nominal GSYH artışı öngörüyoruz. Normalde bütçe gelirlerinin de en az o kadar artmasını öngörebilirsiniz ama biz öyle öngörmüyoruz. Daha muhafazakar bir tutum içerisine giriyoruz ve diyoruz ki yüzde 6,6 olarak bizim gelirlerimiz artacak. Çünkü biz vergi dışı gelirlere sırtımızı dayayamayız.
Vergi gelirlerinin 2014 yıl sonu gerçekleşme tahminine göre yüzde 10,8 oranında artacağını ve 389,5 milyar liraya ulaşacağını tahmin ediyoruz. Bu oran aslında GSYH'deki nominal artışa yakın. Görüldüğü üzere 2015 yılı merkezi yönetim bütçe gelirleri tahminimizin her yıl olduğu gibi gerçekçi diye düşünüyoruz. Peki bu gelirlerin dağılımı nasıl. Burada baktığımız zaman gelir vergisi 82,3 milyar lira, kurumlar vergisi 36,1 milyar lira, ÖTV 94 milyar lira, dahilde alınan KDV 44,2 milyar lira, ithalde alınan KDV 75,1 milyar lira olarak gerçekleşecek.'
'Seçim bütçesi değil'
2015 yılı bütçesinin bir seçim bütçesi olmayacağına dikkati çeken Şimşek, 'Bir seçim var ama bir seçim bütçesi olmayacak. İnşallah bu öngördüğümüz hedefleri de hatta daha iyisini de her yıl olduğu gibi, 2009'dan bu yana her yıl biz öngördüğümüzden daha iyi bir performans ortaya koyduk. İnşallah 2015 yılında da öngördüğümüzden, tabii ki hedefleri tutturmak önceliğimiz, ama inşallah daha iyi performans ortaya koyarız' değerlendirmesinde bulundu.
Şimşek, milli gelire oranla gelecek yıl bütçe açığını yüzde 1,1 olarak hedeflediklerini belirtti.
Gelecek yıl sürdürülecek mali disiplinle bütçe performansında ve borç deliklerinde iyileşme sağlanacağına işaret eden Şimşek, 'Bu politikalar sayesinde genel devlet açığının, GSYH'ya oranını 2015 yılında yüzde 0,5 seviyesine çekmiş olacağız. 2017 yılında yüzde 0,1 düzeyinde genel devlet fazlası vermeyi hedefliyoruz' dedi
Genel yönetim borç stokunun milli gelire oranının, 2014 yılında yüzde 33,1'e ineceğini düşündüklerini belirten Şimşek, 2015'te yüzde 31,8, 2017'de ise yüzde 28,5'a düşeceğini öngördüklerini kaydetti.
'Eğitime 87,5 milyar lira kaynak'
Şimşek, en büyük önceliklerinin insan olduğunu vurgulayarak, bu çerçevede en büyük harcamanın eğitime yapılacağını söyledi. AK Parti iktidarları döneminde de artan miktarda bütçeden en yüksek payı eğitime verdiklerine dikkati çeken Şimşek, 2002'de eğitim harcamalarının bütçe gelirlerine oranı yüzde 9,4 iken, bu yıl yüzde 18,5'e ulaştığını, 2015'te bu rakamın biraz daha yüksek olabileceğini söyledi.
Eğitimde, üniversitelere ve Milli Eğitim Bakanlığına 87,5 milyar lira kaynak ayırdıklarının altını çizen Şimşek, 'Bu bütçedeki en büyük rakamdı. 'Maliye en çok bütçeyi aldı' falan deniyor ya, öyle bir şey yok, Maliye'nin kendi harcamaları toplam Maliye bütçesinin yüzde 1-2'si falan değildir. Biz onu başka kurumlara vermek üzere kendi bütçemize koyuyoruz. Yani Maliyenin bütçesi en büyük bütçe değil' ifadelerini kullandı.
'Çalışanları ve emeklileri enflasyona ezdirmeyeceğiz'
Şimşek, ikinci en önemli harcama kaleminin sağlık harcamaları olduğunu belirterek, 2015 yılında sağlık için toplam da merkezi bütçe ve sosyal güvenlik kurumu üzerinden 80,9 milyar lira harcama yapılacağını, bu rakamın 2002'ye göre 5 kattan fazla bir artışı ifade ettiğini bildirdi.
Kamu yatırımlarına 2015 yılında yatırım ödenekleri için 48,4 milyar lira ayırdıklarını kaydeden Şimşek, 'Yıl içinde performansımız iyi olursa ki iyi olma ihtimali var, muhtemelen bu rakamların üzerine çıkar, ama şimdilik biz bu rakamı öngörüyoruz. 2002'ye göre bu 6 kattan fazla bir artışı ifade ediyor. Ama toplam kamuya bakacak olursanız, toplam kamu ne kadar yatırım harcaması yapacak? 88,5 milyar liraya çıkmış olacak. Bu yüzde 17'lik bir artışı gösteriyor' şeklinde konuştu.
Şimşek, çiftçiye 2015'te doğrudan 10 milyar kaynak ayırdıklarını ama KİT'lerin finansmanı, diğer müdahale alımları, kredi sübvansiyonu gibi kalemleri de dikkate alındığında 13,1 milyar lirayı çiftçimize aktaracaklarını dile getirdi.
Çalışanların ve emeklilerin de gözetildiğine işaret eden Şimşek, bu yıl artışların toplu sözleşme çerçevesinde gerçekleştiğini söyledi. Şimşek gelecek yıl da toplu sözleşmenin gereği olarak yüzde 3+3 öngördüklerini, ancak enflasyonun öngörülenden yüksek çıkması halinde farkı da vereceklerini ve 2015'te çalışanları, emeklileri enflasyona ezdirmeyeceklerini vurguladı.
Şimşek, sosyal hizmetler ve yardımların da bütçenin önemli bir kalemini oluşturduğuna dikkati çekerek, 2015'te sosyal harcamalar için ayrılan kaynağın 32,9 milyar liraya çıkartılacağını söyledi. Sosyal güvenlik sistemini güçlü şekilde desteklemeye devam edeceklerinin altını çizen Şimşek, gelecek yıl sosyal güvenlik kurumlarına 80,6 milyar lira transfer yapılacağını bildirdi.
Sorular
Şimşek, ocak-eylül dönemi merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçları, 2014 yıl sonu bütçe gerçekleşme tahmini ve 2015 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı ile ilgili düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Yeniden yapılandırmadan ne kadar bir bütçe geliri olmasını beklediklerinin sorulması üzerine Şimşek, bütçede mali olarak muhafazakar varsayımlarla gittiklerini, her sene hedeflediklerinden daha iyi sonuçlar aldıklarını belirtti.
Bütçeyi hazırlarken yeniden yapılandırmadan hiçbir şey gelmeyeceğini varsaydıklarını ifade eden Şimşek, bunun bir af olmadığını, yapılandırmada anapara, ceza ve vade farkının alındığını bildirdi.
Şimşek, yapılandırmayla, ödeme kabiliyeti olanların sadece taksitlendirme imkanına sahip olduğunu vurgulayarak, 'Bu Türkiye'de bir ilk, inşallah bu gelenek olarak oturacak ve artık af bu literatürden çıkmış olacak. Temelde bu bir af olmadığı için muhtemelen buraya ilgi az olur' diye konuştu.
'Potansiyelin altında büyümeyi bir miktar yukarıya çekmek için gelecek sene büyümeyi destekleyecek politika çerçevesi oluşturulabilir mi?' sorusunu yanıtlayan Bakan Şimşek, geçici kazanımlar peşinde olmadıklarını söyledi.
Türkiye'nin dengeli, sürdürülebilir büyüme patikasına girmesi gerektiğinin altını çizen Şimşek, büyüme potansiyelini etkileyecek en önemli faktörün reformlar olduğunu ifade etti.
Bakan Şimşek, reformları çok ciddi şekilde yürüttüklerine dikkati çekerek, şöyle dedi:
'İnanıyorum ki Türkiye'de iş yapma ortamı, yatırım iklimi iyileşecek. Biz kaynak tahsisini daha etkin alanlara kaydırma konusunda daha etkili olacağız. O nedenle ben kamu harcamaları üzerinden kalıcı bir büyüme sağlanacağına inanmıyorum. O nedenle 2009'dan beri alt yapı yatırımlarına kaynak aktardık. Onun için doğru yoldayız, biz altyapı yatırımlarımızı, eğitim yatırımlarımızı önceliklendireceğiz.'
Lüks tüketim vergileri
Lüks tüketim vergileri ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Şimşek, 'Tabii ki çalışmalar olacak, ama bugünkü bazı gazetelerde olduğu gibi şu ürüne bu kadar, bu ürüne bu kadar değil. Onun için henüz çok erken. O yönde henüz somutlaşmış bir çalışma söz konusu değil. Ama orta, uzun vadede vatandaşlarımızın lüks malları tüketecekse daha fazla vergi vermesini normal buluyoruz. Otomotivde geçmişte benzeri şeyler yapıldı, ama şu an itibarıyla yeni bir şey gündemde değil' diye konuştu.
İthalatta alınan KDV artışı ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Şimşek, dış ticaret öngörülerine bakıldığında ithalatın yükseldiğini, BOTAŞ'ın son fiyat artışı sonrasında ödeme yükümlülüklerini yerine getirebileceğini, bu iki faktörün artışta etkili olduğunu söyledi.
Bakan Şimşek, 2014 yılı için memura ve emekliye verilen artışların toplu sözleşme çerçevesiyle belirlendiğini, geriye giderek onun çerçevesini değiştirme imkanlarının olmadığını da bildirdi.
Şimşek, 'Memur ve emekli maaşlarında 2015 yılında oransal bir artış söz konusu ama bu oranların üzerinde bir enflasyon olursa 2015 yılı için telafi ederiz' dedi.
Şimşek, kamu binalarına ilişkin bir soru üzerine de kamu bina yatırımlarına destek vermediklerini belirtti.
Kamu kampüsleri konusunda yeni bir çalışma yapacaklarının altını çezin Şimşek, 'Artık lüks yerlerden çekilmemiz lazım. Bu kampüsleri lüks yerlere yapmayacağız. Kampüsleri biz daha mütevazı, şehirlerin gelişmesini sağlayacak alanlara doğru yapacağız. Ama bu aşamada spekülasyon için çok erken' diye konuştu.
'Genel sübvansiyonları doğru bulmuyoruz'
Şimşek, bir başka soru üzerine de elektrik ve doğalgazda bir artış yapıldığını, bunun 2012'den bu yana yapılan ilk artış olduğunu söyledi.
İthal edilen ürünlerde çok ciddi fiyat artışlarının olduğunu belirterek, 'Hala Avrupa'nın en ucun doğalgazını ve elektriğini sağlayan bir ülkeyiz' dedi.
Şimşek, bir malı uzun süre maliyetinin altında satmanın zenginleri sübvanse etmek olduğunu dile getirerek, fakire gereken destekleri verdiklerini, genel sübvansiyonları doğru bulmadıklarını bildirdi.
Bir soru üzerine OVP'de gayrimenkul rantlarını vergilendirdiklerini ifade eden Şimşek, 'Bu yönde bir adım attık. Ama buna ilaveten de bir çalışma var. Bu çalışmalar devam ediyor, buna ilişkin bir EKK olur' dedi.
Şimşek, vergi oranlarında herhangi bir artış öngörmediklerini söyleyerek. maktu vergileri de enflasyon oranında artırmak kadar doğal bir şey olmadığını kaydetti.
Hakim, savcı ve akademisyenlerin maaşlarına yapılacak artışların bütçeye getireceği yükün ne olacağına ilişkin soru üzerine Şimşek, şunları söyledi:
'Akademisyenlere yaklaşık 726 lira ile 835 lira arasında bir zam yapılacak. Biz bunları belirledik. Bununla ilgili yasayı Meclis'e gönderdik. Bunun maliyeti yaklaşık 1,1milyar lira olacak. Aynı kapsamda akademik faaliyet teşviki de olacak ama bu teşvik performansa bağlı olacak. Bu da 726 liraya kadar... Bu 2016'dan itibaren devreye girecek. 2015'te performansı ölçeceksiniz ki 2016'da bunu yansıtabilelim.'
Hakim ve savcıların mali haklarının da yüzde 15 ile yüzde 31 arasında değişen oranlarda olmak üzere, net seyyanen bin 146 lira artırılmasını öngördüklerini ifade eden Şimşek, bunun da Meclis'te görüşüleceğini, söz konusu artırımın maliyetinin 220 milyon lira olacağını bildirdi.
'74 bin personelin dağılımı belirlenmedi'
Bakan Şimşek, başka bir soru üzerine de kamuya alınacak 74 bin personelin dağılımına henüz karar vermediklerini, bunu yılın başında belirleyeceklerini dile getirdi.
Orta Vadeli Programda (OVP) lojman ve taşıt kullanımına ilişkin sınırlamalara da değinen Şimşek, 'Bu konuyu sayın Başbakanımıza Maliye Bakanlığını ziyarette brifing ile ifade ettik ve kendileri çok güçlü destek verdi' diye konuştu.
Şimşek, lojman kullanımı için de yeni bir çalışma yapacaklarını ve bunu Bakanlar Kurulu ile paylaşacaklarını ifade etti.
Maliye Bakanı Şimşek ve ilgili bürokratlar, daha sonra 2015 yılı bütçe yasa tasarısını, TBMM'ye gönderilmek üzere bağladı.